Ditut og attende

Nokon vil kanskje kjenne att tittelen til Tolkien si bok om ein liten rakkar som reiste på tur med nokre dvergar og ein trollmann for å finne noko gull, drepe ein drage, sjå alvar og gå seg vill i skogen. Det er nesten same slag reise eg har vore på. Berre at eg er vel ikkje veldig liten sånn fysisk sett, eg reiste på tur med ein anna, han var verken dverg eller trollmann, av yrke, men sjåfør. Drakar var det lite av, men me såg kamelar. Me gjekk oss ikkje vill i skogen, men køyrde oss vill på slettene. Og så fekk me ikkje gull med oss heim att, men ein sliten Land Cruiser Prado.

Så dette er altså soga om køyreturen til Khovd og attende til Ulaanbaatar.
Eg har høyrd at eit biletet seier meir enn tusen ord, så her blir det mange ord i form av bilete, og litt færre i form av ord.

 Det vart ganske tidleg klårt at dette kom til å bli ei

langferd.

Til tross for at me skulle køyre langt, vart det ganske snart tydleg at den Mongolske sjåføren ikkje hadde særleg tiltru til meg som sjåfør. Eller at han berre var like glad i meg som å køyre. Der vegen gjekk beinare enn ein gjennomsnittleg vater, og asfalten ikkje var eldre enn to år fekk eg lov til å køyre. Så snart me såg ein sving eller ei hole i vegen var det eit strategisk stopp fordi sjåføren måtte ha seg ein røyk, og då kunne me sjølvsagd byte sjåfør når me først var stoppa. 

Eit sjeldant syn denne turen. 

Dette var tydelegvis for krevjande førehald for ein 

vestlending. Det er jo berre to felt. Og så er det

tre svingar og ein bakketopp på to kilometer. 

Skummelt!

Her skal det seiast at når det kom til å køyre på vegar der det ikkje var vegar, berre spor i landskapet, hadde eg ikkje hatt sjans til å halde følgje med sjåføren. Men når det var snø og is på vegen trur eg kanskje eg kunne tatt att tapt tid. Eg lærte i alle fall i Noreg at dersom bilen byrjar å skli når du bremser på isen i ein nedoverbakke, så er det ikkje lurt å trakke bremsa i golvet og vente til bilen tar ein 360 før du må starte den igjen på grunn av manglande clutchbruk, for så å køyre vidare. Slikt tar unødig tid. 

Sjølv om eg ikkje fekk køyre så mykje, skulle eg i 

all fall ha eit bilete der det ser ut som eg kan stå med 

ein bil! 

Og for ein bil! Det at ein i dag kan kjøpe ein Land

Cruisar som er så godt som identisk med den 85 

modellen som eg hadde i si tid, er rett og slett 

fantastisk! Eller identisk og identisk. Denne som me 

køyrde no hadde mindre rust, meir motor, meir utstyr

og to dører meir. Elles var det relativt likt! 

Det som også er fantastisk er at mange mil frå folk

kjem ein plutseleg over folk som bur i det som må

kallast ugjestmilde dalar. Altså ganske likt som 

Vestlandet i Noreg.

Som ein kan sjå var det ikkje så mange landemerker

å ta peiling på når ein skulle finne ut kva veg ein skulle

ta. At skilting var fråverande hjelpte heller ikkje.

No skal det seiast at det at sjåføren kunne mongolsk var heller greitt. Då gjekk det an å stoppe og spørje etter vegen. For når du har fire vegar som går i nokolunde same retning, utan skilt og landemerker, så er det ikkje for kven som helst å hugse kvart eit kryss. 

Det at bussane køyrde mellom byane var og ein god

ting. Så lenge ein møtte eller køyrde forbi bussar på

vegen visste ein at det var rett veg. Med mindre bussane

hadde køyrd seg vill. Her eit busseksemplar med 

veldig selektivt varmeapparat. 

Etter overnattingane på heller tvilsame hotell måtte

me opp før sola for å rekke å kome fram til neste by

før middagstider. Det å sove middag i bilen er litt

mindre komfortabelt enn ei hotellseng. Der ein må 

sove i eigen sovepose fordi radiatorane på hotellet

ikkje står i stil til dei 30 minusgradene på utsida. 

Etter tre dagars køyring kom me til Khovd, etter å ha fått overnatta på ein stad med mykje betre standar enn eit gjennomsnittleg hotell, nemleg det prinsesseprega rommet til eit av misjonærborna i Khovd var me klar for retur. Denne gongen med øydelagde støytdemparar. Noko som ikkje er så farleg når det berre er ein og ein halv dag med køyring på vegar som ikkje er asfaltert. 

Ikkje heilt det same som den me kom med, men slettes

ikkje verst. Denne har ein knapp på sidan av 

girstonga det står PWR på. Så då må det jo vera

bra. Sjølv om det einaste målbare som skjer ved å 

trykkje på denne knappen er at det kjem på eit grønt

lys i dashbordet som seier "ECT POWER" 

 I følgje min mongolske ven, sjåføren, var dette mykje

snø. Då eg fortalde at det eit par mil heime i frå var 

fire meter snø for to år sidan, trur eg ikkje han heilt trudde 

meg. Og det å la ein nordmann som aldri har sett snø

før køyre, det gjekk jo sjølvsagd ikkje. Det er jo krevjande

førehald når ein berre har to hundre meter sikt. 

Snø og vanskelege førehald hindra ikkje lokaltransporten.

Etter å ha sett mongolske førehald, må eg sei at norske 

motorsyklistar ikkje er så tøffe som dei likar å gje uttrykk

for. Prøv å køyr motorsykkel i minus 25 grader, sidevind

som kan blåse ein kamel av vegen på uasfaltert veg. 

Det kan virke som ord som "ferist" og "gjerdeplikt"

ikkje har hatt gjennomslag i det mongolske språket

kamelar, hestar, sauer, geiter og kyr var oftare å sjå

i vegen enn andre trafikantar. 

Men når trafikantane først kom, såg det ut som dei

kom frå før 1970. Sjefsbilar!

Då me hadde ti mil att til reisa var slutt kom me over

eit hesteløp. Sjåføren vart gira og trudde det kunne

vera "national horse racing". Det var det ikkje. 

Barneskirenn har dei ikkje i Mongolia.

Barnehesteløp derimot, det er det. Til tross for at

det er forbode vinterstid grunna ei viss risiko for

frostskadar. Men ein 6-7 åring lærer litt av å miste ei

tå av koldbrann, så det er ikkje noko å bry seg med.

Men me kom oss faktisk attende til Ulaanbaatar, og det må seiast. Det å vera passasjer er ikkje så gale når ein er på nye vegar i Mongolia.